Verdieping varia
VERDIEPING

Antropologen, sociologen en taalkundigen hebben over dit soort problemen in relatie tot onderwijs nagedacht in een onderzoekstraditie die in Angelsaksische landen als Anthrology of Education of Ethnography of Schooling wordt aangeduid. Uitgangspunt is o.a. dat eerst heel goed in kaart gebracht moet worden waar we zijn, wie de deelnemers zijn, hoe de rollen verdeeld zijn, welk (taal)spel gespeeld wordt en welke conventies en beperkingen daar op van toepassing zijn e.d. Alleen op basis van ethnografisch gedetailleerde gegevens en analyses kunnen soms waardeoordelen over wenselijke en minder wenselijke effecten van face-to-face interactioneel gedrag aangetoond worden. Daarbij spelen in ieder geval lichaamstaal, de toon waarop gesproken wordt, het inlassen van pauzes e.d. ook een belangrijke rol.

Als dat soort luistersignalen er helemaal niet zijn (ze zijn kleiner dan in gewone gesprekken maar ze zijn er wel) is er reden je af te vragen of de studenten ‘er nog wel bij’ zijn. Even van toon of activiteit veranderen kan dan handig zijn: een verhaal onderbreken door op andere toon een vraag te stellen; de studenten iets te laten doen of te laten zien e.d. .

In principe is dat allemaal weliswaar veel massaler maar niet wezenlijk anders dan wanneer iemand in een kleiner gezelschap iets uitlegt of vertelt. Maar in het begin heb je vaak niet de tijd en de rust om de zaal in te kijken om al die signalen te registreeren – en daar eventueel op in te spelen.